't Slumke

Locatie
't Slumke ligt ten oosten van De Horst, tussen de Ketelstraat en Cranenburgsestraat. Het perceel is zowel vanaf de Ketelstraat (ingang tegenover huisnummer 30) als vanaf het Rensepaedje (onverhard pad langs de Groesbeek) toegankelijk via een overstapje. 't Slumke staat op de Wandelpadenkaart Groesbeek

Let op: in de winterperiode er is vanwege hoogwater geen doorgang van het ene overstapje naar het andere. Ook sluiten wij het perceel soms in het voorjaar af ten behoeve van broedvogels.

Herstel van nat schraalgrasland
Tot 2003 is dit perceel in gebruik geweest als weiland. Voor de natuur geldt: hoe schraler de grond, hoe beter. Daarom is in 2007 de voedselrijke bovenlaag van de grond verwijderd. Vervolgens is maaisel uit het nabijgelegen natuurreservaat De Bruuk uitgestrooid. Daarin zitten zaden van planten die hier van oorsprong thuishoren (nat schraalgrasland). In 2009 hebben we de eerste klokjesgentianen gevonden, en in 2010 voor het eerst enkele exemplaren van de gevlekte orchis. In 2011 werden er weer nieuwe soorten gevonden: de brede orchis, een kensoort van de Dotterbloemgemeenschap, tandjesgras, een soort van heischrale graslanden, en bleke zegge, een Rode lijstsoort. In 2012 pijpenstrootje (waarschijnlijk een ondersoort van schraalgrasland, die verschilt van het pijpenstrootje dat we kennen van verzuurde heidevelden), in 2013 bosanemoon en in 2014 liggende vleugeltjesbloem (inmiddels weer verdwenen). Ook in 2015 kwam er een nieuwe soort bij: blonde zegge, een kensoort van het blauwgrasland. Gevoelige soorten zoals heidekartelblad en Spaanse ruiter zijn weer verdwenen. De rietorchis, gevlekte orchis en brede orchis doen het daarentegen heel goed op 't Slumke, evenals geelhartje en blauwe knoop.

Een nadeel van afplaggen van de voedselrijke toplaag is dat er op de kale grond veel spontane opslag van wilg, berk en zwarte els kan optreden. Dat gebeurde ook op 't Slumke. Een keer per jaar maaien en afvoeren bleek onvoldoende om deze opslag te bestrijden. Met wortel en al uitsteken leek de enige optie. Vrijwilligers zijn daarmee vanaf 2020 begonnen en deze aanpak lijkt te werken. Het vraagt helaas wel veel tijd en inzet.

Op een paar plekken zijn hagen en bosjes van inheemse bomen en struiken aangeplant. Het struweel biedt voedsel, beschutting en nestgelegenheid aan allerlei diersoorten. Vogels zoals geelgors, kneu, grasmus, graspieper en rietgors laten zich er in het voorjaar horen. De ondiepe waterplas is het domein van libellen, kikkers en salamanders. Regelmatig strijken er ooievaars, grote zilverreigers, witgatjes, bokjes en andere vogels neer op het perceel. Ook heeft de dodaars hier met succes jongen grootgebracht.

Status: in 2014 is het Slumke door de provincie opgenomen op de kaart Gelders Natuur Netwerk. Voor de ontwikkeling en instandhouding van dit schraalgrasland is arbeidsintensief beheer noodzakelijk: jaarlijks maaien en afvoeren van het maaisel.

Geschiedenis
'Slumke' is Groesbeeks voor een nat (grasland)perceel. Een andere oude naam voor het perceel verwijst ook naar het natte karakter: 'Beejbroek' (Bijbroek) en ‘broek’ duidden op een nat stuk land, meestal weiland. Heel lang hoorde dit gebied bij de heide van de Groesbeekse boeren. Dat was een grote vlakte met vochtige heide, gelegen tussen het dorp Groesbeek, de Heikant (Cranenburgsestraat) en de De Bruuk / Breedeweg. Die heide werd wel De Horst genoemd, zoals later het dorp dat er na 1900 ontstond. Overigens heette het gebied wel 'hei', maar er zullen hele stukken zijn geweest die meer het karakter van ruig grasland hadden, waar geen heideplanten groeiden. Op die ‘heide’ mochten de Groesbeekse boeren hun vee laten grazen, plaggen steken, en zand, grind en leem graven. Omstreeks 1850 is de heide door de gemeente verdeeld onder de boeren. Die ontgonnen het gebied geleidelijk tot bouwland, grasland en bos.

’t Slumke is al voor 1860 ontgonnen tot grasland. Dat is het niet altijd gebleven, want op een kaart uit 1931 is te zien dat een deel bouwland was. Aan de achterkant (noordkant) van ’t Slumke ligt de Ren of de Groesbeek, het water waaraan het dorp zijn naam te danken heeft. Die heeft nog tot na de verdeling van de gemeenschappelijk gebruikte heide meanderend zijn loop gezocht. In ’t Slumke ligt een oude meander, op de plek waar de ondiepe poel is gegraven. Voorafgaand aan het inrichten als natuurgebiedje, bij het grondboren, bleek dat het hier veenachtig is en dat er veel kwel naar boven komt. IJzerhoudende kwel is te herkennen aan de roestbruine kleur. Een ideaal bedje voor gevarieerde en bijzondere natuur.

Publicaties

Kartering SNL Planten (2020)
Rapportage van plantensoorten, structuur- en vegetatiekartering van o.a. Schildbroek, Slumke en Spoorgat, uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland.

Veldinventarisatie SNL Insecten (2020)
Veldinventarisatie van dagvlinders, libellen en sprinkhanen in o.a. Schildbroek, Slumke en Spoorgat, uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland.

Verdroging bedreigt natte natuur (2020)
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 180-181 (oktober 2020) over veranderingen in de vegetatie van de natte natuur in Groesbeek o.a. in 't Slumke als gevolg van de drie opeenvolgende droge jaren.

Stand van zaken vegetatieontwikkeling 2017
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 170 (december 2017) met daarin de resultaten van het veldonderzoek naar de vegetatieontwikkeling vanaf 2008 tot en met 2017. Met soortenlijst. [Printversie voor printers zonder automatisch staand/liggend afdrukoptie.]

Natuurmonitoring Groesbeek 2016
Inventarisatie van dagvlinders, libellen, sprinkhanen en planten (alleen indicatorsoorten) op een vastgestelde route en op aanliggende agrarische percelen, met als doel de effecten van het project Groenblauwe diensten vast te stellen.

Vegetatieontwikkeling 2008-2015
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 162 (december 2015) met daarin de resultaten van het veldonderzoek naar de vegetatieontwikkeling vanaf 2008 tot en met 2015.

Vegetatieontwikkeling 2008-2013
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 153/154 (december 2013) over de inventarisatie van plantensoorten die vanaf 2013 op dit perceel is uitgevoerd.

Natuurmonitoring Groesbeek 2012
Een in opdracht van de gemeente Groesbeek uitgevoerde natuurmonitoring rondom De Horst met als doel de 'nulsituatie' bij aanvang van het project Groenblauwe diensten vast te leggen.

Op YouTube kunt u deze video bekijken waarin Nel van den Bergh op natuurperceel 't Slumke uitleg geeft over ons werk.

Viltkruiden en droogbloemen 2007-2011
Een artikel van Kees Schreven in het Groesbeeks Milieujournaal 146 (december 2011) over de verschillende soorten viltkruiden en droogbloemen die o.a. op dit perceel zijn aangetroffen.

Vegetatieontwikkeling 2009-2010
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 143/144 (juni 2011) over de inventarisatie van plantensoorten die in 2009 en 2010 o.a. op dit perceel is uitgevoerd.

Vegetatieontwikkeling 2008
Een artikel in het Groesbeeks Milieujournaal 133/134 (december 2008) over de inventarisatie van plantensoorten die in 2008 o.a. op dit perceel is uitgevoerd.

Schouw 2008
In opdracht van Via Natura heeft Bureau Hemmen een zgn. schouw van de door ons beheerde landschapselementen laten uitvoeren.

Libellen 2007
Resultaten van de waarnemingen van libellensoorten die Stijn Schreven in de loop van het jaar 2007 op o.a. dit perceel heeft gedaan.

Inrichting- en beheerplan (d.d. februari 2007)